Od bastionu do muzeum, czyli Es Baluard (post_100), Es Baluard, muzeum, Hiszpania, Majorka, malarstwo

Juli Ramis, Nu, 1935

Dzisiaj wracam do mojej przygody ze sztuką na Majorce. Za oknem typowo październikowa pogoda. Deszcz, wiatr i jesienny chłód. Warto więc wrócić do miejsca, które kojarzy mi się ze wspaniałym słońcem, lazurowym niebem i cudowną zatoką w Palma de Mallorca.

Jak pamiętacie w poście o Juan Miro https://rennewmuzeum.blogspot.com/2017/08/z-wizyta-u-joan-miro-w-palma-de-mallorca.html napisałam, że wyjazd na tę piękną wyspę miał być typowo wypoczynkowy, a odnalazłam tutaj nader interesujące miejsca związane ze sztuką Hiszpanii. Nie mogłam ich obojętnie ominąć.

Takim klimatycznym obiektem jest również muzeum Es Baluard http://www.esbaluard.org/en/

Muzeum sztuki współczesnej przyciąga uwagę niezwykłym, malowniczym położeniem i widokiem na Morze Śródziemne. Niezapomniana kompozycja!

Obiekt powstał na terenie starych, miejskich fortyfikacji, dawnego bastionu. Niszczejące, nie wykorzystywane przez żaden podmiot miejsce, przekształcono w nowoczesne architektonicznie muzeum, które oddano do użytku w roku 2004.

Do niewątpliwych atrakcji należą zlokalizowane na dachu bastionu tarasy, z których rozlega się niezapomniany widok na miasto i oczywiście zatokę.

Isabel Villar, 1934  , Sense titol, 1970

W kolekcji muzeum znajdziemy dzieła bardzo znanych europejskich artystów, ale moim skromnym zdaniem wielką wartością zbiorów są dzieła mniej znanych malarzy, także hiszpańskich. Zawsze interesują mnie lokalni twórcy, których nie znam, a którym obrazy dość często prezentują bardzo wysoki poziom artystyczny. W Es Baluard również odnalazłam takie przykłady.
Niektórym z nich przyjrzę się nieco bliżej.

Powyżej obraz obraz hiszpańskiej artystki z Salamanki, którą fascynuje kobieta i kobiecość. To szczególna bohaterka jej obrazów. Pokazywana sama lub w towarzystwie zwierząt, z reguły w jakiejś przestrzeni. Dzieło uderza niepokojącą czerwienią otaczającą nagą, klęczącą postać. Wyczuwam samotność i refleksyjność. Jakiś rodzaj zamyślenia nad życiem. Villar wyraźnie odwołuje się do pointylizmu, wykorzystuje tę technikę w nowoczesnej formie.
To jeden z obrazów, który doskonale pamiętam.

Oczywiście w Es Baluard nie może zabraknąć obrazów artysty tak związanego z Majorką i Palma de Mallorca jak Joan Miro. Spotkanie z nim traktuję jak odwiedziny u przyjaciela. Jego muzeum miałam ciągle przed oczyma.

Joan Miro, 1893-1983, Paysage de mont - roig, 1916

Joan Miro, Peinture, 1949

Joan Miro, Cercle rougeetoile, 1965

Joan Miro, Une boule, 1972, Deux boules,1972

Joan Miro, Femme oiseau, 1974

Joan Miro, Tete, 1976

Joan Miro, Chevaux en fuite parle vol de l'oiseau-terreur, 1976

Początek XIX wieku to zmiany społeczne i gospodarcze w Europie. Majorka staje się w tym czasie celem licznych podróży pisarzy i artystów. Niektórzy nawet badacze wprowadzili pojęcie Mallorystów XIX w. Ten ruch artystyczny związany wiąże się z romantyzmem i francuskim realizmem, także z portretem. Koncentruje się na pokazaniu tradycyjnych regionalnych zwyczajów, natomiast głównym gatunkiem staje się krajobraz.

Vicenç Furió Kobs, Casa pagesa, 1912

Powyższy obraz doskonale wpisuje się w ówczesny nurt i świetnie odzwierciedla słoneczny i upalny klimat tej wyjątkowej wyspy.

Kolejny obraz należy do jednych z moich ulubionych w Es Baluard. Z jego autorem Williamem Degouve de Nuncques zetknęłam się po raz pierwszy i od razu przypadł mi do gustu. Ten belgijski artysta zafascynował się poetyką symbolizmu, co jest nader wyczuwalne. Doskonała kolorystyka, wspaniały błękit nieba i morza zauroczyły moje oczy. Chmury przypominające dwa, skłaniające się ku sobie ptaki, wprowadzają dynamizm i energię do obrazu.

Uważa się, że obraz "Pink House" z 1892 roku wpłynął na rozwój surrealizmu i sztukę słynnego Rene Magritte

William Degouve de Nuncques, Badia de Palma, 1900

Antoni Gelabert, Murada i catedral antradade fosca, 1903

To bardzo znany obraz z cyklu pejzaży majorskich. Autor jest mało znany, bardzo lokalny , ale dość interesujący. Nie osiągał zbyt wielkich sukcesów, nie był akceptowany przez środowisko ze względu na swoje pochodzenie. Nie wytrzymuje napięcia i popełnia samobójstwo.

Santiago Rusinol, Son moragues. Sa Muntanyeta, 1903

Santiago Rusinol jest bardziej znany ze swojej pracy literackiej, ale działalność artystyczną zaczął jako malarz.  Tworzył pod wpływem inspiracji czerpanych z dzieł Picassa. W Es Baluard można obejrzeć doskonały pełen słońca krajobraz Majorki, z tak charakterystycznym widokiem wzgórz.

Joaquim Mir, Torrent de pareis, Mallorca, 1902

Kiedy zobaczyłam obraz Joaquima Mira, od razu przyszedł mi do głowy fiński malarz Pekka Halonen. Podobny sposób operowania pędzlem, grubymi fakturami farby. W pierwszej chwili myślałam że to jego obraz. Lubię ten styl, ciekawą kolorystykę. Joaquim Mir to bardzo wykształcony hiszpański artysta. Absolwent katalońskiej Akademii Sztuk Pięknych w Barcelonie. Prace powstałe na Majorce uznaje się za jedne z najlepszych.

Francisco Bernareggi, Jardi de Mallorca, 1934

Francisco Bernareggi  był oczywiście związany także z Majorką.Któż jak nie artyści ulegali jej czarowi i urokowi? Tu w cudownym krajobrazie zielonych ogrodów Majorki, których tak wiele także współcześnie. Wizerunek artysty z 1908 roku znamy z portretu innego malarza -  Johna Singera Sargenta.

Leo Gestel, Haven Palma, 1914

 Wśród znanych europejskich twórców znalazłam obraz Ferdynanda Legera.

Ferdynand Leger, Esquisse pour les piongeurs fond jaune, 1941

Norah Borges, Sense titol, 1920

Norah Borges (1901-1998) to malarka urodzona w Argentynie, która  w wyniku zawirowań losu i historii trafia także do Hiszpanii i na Majorkę. To siostra znanego pisarza Jorge Luisa Borgesa. W Palma de Mallorca Borges studiowała u Svena Westmanna. Zauważyć można wpływy kubizmu na styl malarki i rzeczywiście miała zainteresowania w tym kierunku. Współpracowała z wieloma malarzami.

Pilar Montaner de Sureda, Esperant eis nuvis, 1910

Pilar Montaner Maturana (1876-1961) to malarka o ciekawej i bogatej biografii, także artystycznej. Uznawana za przedstawicielkę impresjonizmu, choć miała także czas zachwytu surrealizmem. Przez małżeństwo z Juanem Sureda Bimetem dziedzicem jednej z największych fortun na Majorce, mogła oddać się malarstwu i kształceniu w tym kierunku. Jednym z ciekawszych epizodów w jej twórczości była przyjaźń z biednym i wykpiwanym artystą Antonio Gelabertem. Razem pracowali nad wieloma tematami, które podejmowali w swoich obrazach, rozmawiali o malarstwie i studiowali mistrzów. Długoletnia przyjaźń zaowocowała wieloma znakomitymi dziełami. Obraz powyżej przedstawiający scenę z codziennego życia mieszkańców Majorki, to jeden z moich ulubionych w Es Baluard. nadąsane i znudzone dwie młode kobiety siedzące przed domem z wachlarzami w rękach oczekujące na zmianę w swojej egzystencji. Zatrzymane w czasie i przestrzeni. Nieruchome i statyczne. W głębi domu siedzi stara kobieta i czarny kot. Czy to jedna z młodych kobiet w przyszłości? Czy to jest przyszłość, o której ona marzy?

Doskonały obraz.

Wachlarze w rękach hiszpańskich kobiet widziałam wiele razy podczas mego krótkiego, aczkolwiek pięknego pobytu na Majorce. To nie jest przedmiot, który należy do przeszłości.

I na koniec krótkiej wizyty w muzeum Es Baluard wycieczka na słynne tarasy. Może tego nie widać na zdjęciach, ale w czasie mego zwiedzania panowała upalna pogoda, blisko 40 stopni gorąca. Dlatego też na tarasach było pusto. Bardzo interesujące rozwiązania architektoniczne połączone ze sztuką współczesną, doskonale komponują się w starym bastionie. I oczywiście te zniewalające widoki na Palma de Mallorca i zatokę.

Muzeum sztuki współczesnej Es Baluard w Palma de Mallorca to doskonały przykład wykorzystania starej przestrzeni do realizacji nowej idei, stworzenia nowoczesnego miejsca dla eksponowania sztuki, także na świeżym powietrzu. Mogę tylko pogratulować autorom pomysłu i kreatywności.

Dla mnie Majorka to nie tylko cudowne, piaszczyste plaże z lazurowym gorącym morzem i niebem. To także intrygująca historia wyspy, fascynujący ludzie i bliska mi sztuka. 

Muszę tu wrócić.